Η καλή πορεία των φορολογικών εσόδων, που συνεχίστηκε και τον Οκτώβριο, φαίνεται να αφήνει το περιθώριο στην κυβέρνηση να καλύψει ανελαστικές κρατικές δαπάνες, αποκλίσεις, αναδρομικά συνταξιούχων αλλά και καθορίσουν το ποιοι θα πάρουν το κοινωνικό μέρισμα του 2019.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος», το πρωτογενές πλεόνασμα -σε όρους ενισχυμένης εποπτείας- αναμένεται να φτάσει το 4% του ΑΕΠ. Συνεπώς θα υπάρχει διαθέσιμο υπερπλεόνασμα 0,5% του ΑΕΠ (περίπου 910 εκατ. ευρώ) που θεωρητικά μπορεί να μοιραστεί σε έκτακτα μέτρα.
Τα μέχρι στιγμής δεδομένα
Μέχρι στιγμής, το μόνο σίγουρο μέρισμα είναι τα 138 εκατ. που θα διατεθούν για την έκτακτη μείωση της προκαταβολής φόρου του 2019 για τις επιχειρήσεις από το 100% στο 95%. Ήδη μέσω αυτού του υπερπλεονάσματος έχουν αποφασιστεί η μεγαλύτερη κατά 205 εκατ. ευρώ μείωση του ΕΝΦΙΑ, το αυξημένο κατά 11 εκατ. ευρώ επίδομα θέρμανσης και η βελτιωμένη ρύθμιση των 120 δόσεων.
Όλα αυτά ενώ από τον Μάιο έχει μοιραστεί και η -σύμφωνα με την προηγούμενη κυβέρνηση- 13η σύνταξη με κόστος 890 εκατ. ευρώ που διατέθηκε σε όλους τους συνταξιούχους. Εκτός αυτού στη συνέχεια του 2019 και κατά το 2020 υπάρχουν αβεβαιότητες που πρέπει να αντιμετωπιστούν για να μην κινδυνέψουν οι μειώσεις φόρων και τα άλλα διαρθρωτικά μέτρα που έχουν θεσπιστεί ήδη και όσα· θα θεσπιστούν με το φορολογικό νομοσχέδιο.
Το πρόγραμμα και οι δεσμεύσεις
Τα φορολογικά έσοδα σημειώνουν υπέρβαση πάνω από 500 εκατ. ευρώ και τον Οκτώβριο αλλά κανείς δεν ξέρει πώς θα εκτελεστεί φέτος το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Η τακτική της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ σε όφελος του πρωτογενούς πλεονάσματος της προηγούμενης κυβέρνησης οδήγησε στο πάγωμα του ΠΔΕ το 2019. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, πρόκειται να ξεκαθαρίσει πριν ολοκληρωθεί ο Νοέμβριος και υπάρξει πιο καθαρή εικόνα για το κλείσιμο του προϋπολογισμού του 2019.
Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, το οικονομικό επιτελείο θα διατηρήσει και ένα «μαξιλάρι» από το υπερπλεόνασμα ώστε να καλύψει το ενδεχόμενο αναθεωρήσεων από την ΕΛΣΤΑΤ και την Eurostat για το δημοσιονομικό αποτέλεσμα του 2019.
Με το βλέμμα στο 2020
Πολλοί, όμως, είναι αυτοί στην κυβέρνηση που προτιμούν να καλυφθούν ανάγκες του 2020 από τώρα, ώστε να διασφαλιστούν περισσότερο οι στόχοι και να γίνουν ακόμη πιο άνετα η δεύτερη μείωση του ΕΝΦΙΑ και τα άλλα σχέδια που υπάρχουν. Ένα από αυτά είναι η επαναφορά της απόσυρσης με στόχο τις επιδοτήσεις καθαρών αυτοκινήτων ώστε ο γερασμένος στόλος να ανανεωθεί, οι εκπομπές ΟΟ2 να μειωθούν και να αυξηθεί το ποσοστό ηλεκτροκίνησης. Το συγκεκριμένο μέτρο δεν υπάρχει στον προϋπολογισμό του 2020 και δεν θα ενταχθεί ούτε στο φορολογικό νομοσχέδιο για τον απλό λόγο ότι δεν υπάρχουν ακόμη οι πόροι.
Το κοινωνικό μέρισμα
Σημειώνεται ότι τόσο ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, και ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας έχουν αποφύγει να δεσμευτούν για το ύψος του ενδεχόμενου κοινωνικού μερίσματος και τους πιθανούς δικαιούχους καθώς θέλουν πρώτα να ξεκαθαρίσει η εικόνα στα ανοιχτά μέτωπα. Πληροφορίες θέλουν την κυβέρνηση να επιθυμεί να δώσει ένα τύποις κοινωνικό μέρισμα αφού διασφαλίσει ότι έχουν καλυφθεί οι τακτικές και έκτακτες ανάγκες. Ωστόσο, αυτό θα είναι μικρό – περίπου 150 με 200 εκατ. ευρώ – και στοχευμένο κυρίως σε όσους σήμερα παίρνουν το Κοινωνικό Μέρισμα Αλληλεγγύης.
Τα αναδρομικά των συνταξιούχων
Ένα ακόμη μεγάλο κεφάλαιο είναι ο λογαριασμός για τα αναδρομικά συντάξεων που θα προκύψουν από τις πρόσφατες αποφάσεις του ΣτΕ. Το υπουργείο Οικονομικών περιμένει τους υπολογισμούς του συναρμόδιου υπουργείου Εργασίας σε ό,τι αφορά τις υποχρεώσεις που δημιουργούνται και τον τρόπο εξόφλησης τους. Μπορεί δηλαδή, αν προκύψει το υπερπλεόνασμα, να επιλεγεί η λύση να εξοφληθεί ένα μεγάλο μέρος των υποχρεώσεων του Δημοσίου σε όλους τους δικαιούχους κλείνοντας έτσι και ένα μεγάλο κεφάλαιο από το πρόσφατο παρελθόν.
Μέχρι στιγμής πολλά είναι τα κυβερνητικά στελέχη που έχουν δηλώσει σε όλους τους τόνους ότι αν προκύψουν υποχρεώσεις για αναδρομικά, αυτές θα ικανοποιηθούν προς όλους, είτε έχουν προσφύγει δικαστικά είτε όχι.