Και αυτή την Δευτέρα 21/3, ραντεβού στις 8 μ.μ., στο Κέντρο Δημιουργικού Ντοκιμαντέρ Καλαμάτας (Μπενάκη 11) για την προβολή τριών ταινιών συνολικής διάρκειας 90 λεπτών από το πρόγραμμα «Χώρα, Σε βλέπω».
ΦΟΥΡΝΟΙ, ΜΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ των Αλίντα Δημητρίου και Νίκου Κανάκη | 1983 | 48´ | Σενάριο: Αλίντα Δημητρίου, Νίκος Κανάκης | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Αλέξης Γρίβας | Μοντάζ: Νίκος Κανάκης | Ήχος: Μίμης Κιμουλιάτης | Παραγωγή: YΠΠΟΑ.
Αφηγείται ο Νίκος Κανάκης.
Στο νησί Φούρνοι της Ικαρίας, ένας ερευνητής παρακολουθεί τη ζωή των κατοίκων. Δίχως προκαθορισμένο σενάριο, δίχως έτοιμες ερωτήσεις, ως απλός παρατηρητής. Μέσα από αυτή την έρευνα, ζωντανεύει μπροστά στα μάτια μας η κοινωνία των Φούρνων μέσα από τους ανθρώπους της, μέσα από αναμνήσεις, μέσα από αγωνίες, μέσα από τον καθημερινό μόχθο. Στο νησί, οι άνδρες είναι ναυτικοί και οι γυναίκες έχουν αναλάβει όλα τα πόστα που πιο συμβατικά θα περίμενε κανείς να εκτελούνται από τους άντρες, από οικοδομικές εργασίες μέχρι αγροτικές δουλειές. Η κάμερα της Αλίντας Δημητρίου και του Νίκου Κανάκη καταγράφει έτσι με ανάγλυφο τρόπο τις σχέσεις ανάμεσα στα δύο φύλα και το πώς ο καταμερισμός της εργασίας αποτελεί βασικό γρανάζι στην λειτουργία της κοινωνικής μηχανής.
Ένα από τα πρώτα ντοκιμαντέρ της Αλίντας Δημητρίου, η οποία καθόλη τη διάρκεια της καριέρας της υπηρέτησε το ακτιβιστικό ντοκιμαντέρ, συνδέοντας την κοινωνική παρατήρηση με την εξερεύνηση της θέσης και του ρόλου της γυναίκας στην ελληνική κοινωνία των τελευταίων δεκαετιών. Ταυτόχρονα, ένα από τα πιο σημαντικά έργα του μοντέρ και σκηνοθέτη Νίκου Κανάκη, ο οποίος έχοντας μόλις ολοκληρώσει τη σειρά δεκάδων ντοκιμαντέρ «Η Ελλάδα των 5 Ωκεανών», εφαρμόζει τεχνογνωσία και βλέμμα σε ένα μικρότερης εμβέλειας αλλά πυκνότερης σημειολογίας καμβά. Μέσα από μια σπουδαίας αφοσίωσης μεθοδολογία προφορικής ιστορίας, όπου την Ιστορία αφηγούνται μέσα από τα βιώματά τους οι ίδιοι οι -συνήθως χωρίς βήμα και χωρίς φωνή- μάρτυρες, η Δημητρίου κι ο Κανάκης τελειοποιούν ένα είδος πολιτικού ντοκιμαντέρ που δεν μένει στην στείρα καταγραφή, αλλά συνδέει την παρατήρηση με την ιδεολογία και με το κοινωνικό ιδεατό. Η ανθρωπολογική τους ματιά δίνει πλατφόρμα και βοή σε φωνές περιθωριοποιημένες από την επίσημη ιστορική καταγραφή, όπως αναδεικνύεται ιδανικά και στην περίπτωση των «Φούρνων», όπου ο φεμινισμός αναπτύσσεται αναγκαία μέσα από τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες.
100 ΩΡΕΣ ΤΟΥ ΜΑΗ των Δήμου Θέου και Φώτου Λαμπρινού | 1964 | 20´ | Παραγωγοί: Δήμος Θέος, Φώτος Λαμπρινός | Σενάριο: Δήμος Θέος, Φώτος Λαμπρινός | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Τάκης Καλατζής, Γιάννης Καλοβυρνάς | Μοντάζ: Δήμος Θέος, Βαγγέλης Σερντάρης | Μουσική: Νικηφόρος Ρώτας.
Αφηγείται ο Θόδωρος Μαλικιώσης.
Μέσα από αυθεντικές εικόνες και άγνωστα τεκμήρια, η ταινία αφηγείται τον τρόπο που οργανώθηκε από παρακρατικές ομάδες σε επαφή με την κυβέρνηση της ΕΡΕ, του Κ. Καραμανλή, και άλλους κομματικούς παράγοντες, και με τη συνέργεια και καθοδήγηση της τότε Βασιλικής Χωροφυλακής, η δολοφονία του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη. Αδιάψευστα τεκμήρια έρχονται για πρώτη φορά στο φως και αναδεικνύουν το ζοφερό παρασκήνιο μιας πολιτικής δολοφονίας, καθώς παράλληλα σκιαγραφείται ο κοινωνικός περίγυρος και η οικονομική και κοινωνική θέση των ανθρώπων που στελεχώνουν αυτές τις παρακρατικές οργανώσεις, οι οποίες είχαν ως κύριο έργο τις επιθέσεις κατά στελεχών και μελών της Αριστεράς. Αποκορύφωμα η μεγαλειώδης κηδεία του παλαιού βαλκανιονίκη και βουλευτή της Αριστεράς.
Ένα ντοκιμαντέρ-μαρτυρία, που προαναγγέλει την μετέπειτα άφιξη του «Κιέριον» από τον Δήμο Θέο, εκ των βασικών εισηγητών του πολιτικού κινηματογράφου στη Ελλάδα, μαζί με τον ντοκιμαντερίστα (και μετέπειτα δημιουργό του «Άρη Βελουχιώτη») Φώτο Λαμπρινό, οι «100 Ώρες» ανοίγουν το δρόμο για το είδος του άμεσα πολιτικού φιλμ που παίρνει κεντρική θέση στην κινηματογραφική σκηνή της δεκαετίας του ‘70. Αφουγκραζόμενοι τις έντονες αναταράξεις στον κοινωνικό ιστό, οι δημιουργοί ξεκινούν γυρίσματα και είναι εκεί για να καταγράψουν τις αντιδράσεις από την επίθεση στον Λαμπράκη μέχρι και την πάνδημη κηδεία, αλλά και μέσα από ενδελεχή έρευνα να φτάσουν ακόμα παραπέρα, εξετάζοντας τις συνθήκες και την πραγματικότητα μιας πολιτικής δολοφονίας που έμελλε να αλλάξει το πρόσωπο της νεότερης Ελλάδας. Η ταινία, που ολοκληρώθηκε το 1964 αλλά βρέθηκε αντιμέτωπη με την απαγόρευση προβολής της από την τότε κυβέρνηση της Ενώσεως Κέντρου του Γεωργίου Παπανδρέου, δεν μεταδόθηκε ποτέ από την κρατική τηλεόραση και προβλήθηκε δημόσια στην Ελλάδα μόλις το 1974.
ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ, ΚΡΟΪΤΣΜΠΕΡΓΚ του Γιώργου Καρυπίδη | 1975 | 22´ | Παραγωγός: Γιώργος Καρυπίδης | Σενάριο: Γιώργος Καρυπίδης | Διεύθυνση Φωτογραφίας: Θεόδωρος Μαργκάς. Βραβεία / Διακρίσεις / Συμμετοχές σε Φεστιβάλ: Β’ Βραβείο Ταινίας Μικρού Μήκους, Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης 1975.
Στη συνοικία Κρόιτσμπεργκ του Δυτικού Βερολίνου ζουν ξένοι εργάτες, Έλληνες και Τούρκοι οι οποίοι αγωνίζονται για ένα καλύτερο μέλλον, ενώ παράλληλα προσπαθούν να διατηρήσουν την εθνική τους ταυτότητα. Η ζωή, τα προβλήματα και η συλλογική πολιτική δράση των γκασταρμπάιτερ γίνεται αντικείμενο εξερεύνησης στο σπουδαίο ντοκιμαντέρ του Γιώργου Καρυπίδη, ο οποίος για ένα διάστημα είχε κι ο ίδιος ζήσει και εργαστεί ως σκηνοθέτης στο Βερολίνο για τη δημόσια τηλεόραση SFB.
Δημιουργός με βαθιά γνώση της διαρκώς εξελισσόμενης διεθνούς κοινωνικοπολιτικής συνθήκης, ο Καρυπίδης, έχοντας παράλληλα δουλέψει και σπουδάσει σε διαφορετικές χώρες, διέθετε όλα τα αναγκαία εργαλεία για ένα σινεμά διεθνιστικό, με ανοιχτές κοινωνικές κεραίες. Είτε μέσα από ντοκιμαντέρ είτε μέσα από τα μετέπειτα κλασικά του νουάρ, η κοινή γραμμή πάντοτε επιστρέφει σε καταστάσεις και σε ήρωες που κουβαλάνε το υπαρξιακό τους βάρος με ένα ελπιδοφόρο βλέμμα στο μέλλον. Σε αυτό το έξοχο δείγμα κοινωνικού ντοκιμαντέρ, μακριά από την οποιαδήποτε απόπειρα αφηγηματικής και συναισθηματικής ευκολίας, ο Καρυπίδης συλλαμβάνει κάτι από τη συλλογική αγωνία ολόκληρων γενεών που βρέθηκαν ξεριζωμένες.
Οι ταινίες θα προβληθούν σε νέα αποκατεστημένη ψηφιακή κόπια (DCP), που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της Δράσης «Χώρα, σε Βλέπω», με αγγλικούς υπότιτλους και με ελληνικούς υπότιτλους για Κ/κωφούς και βαρήκοους θεατές (SDH).
*Για την είσοδο του κοινού στις προβολές απαιτείται η επίδειξη έγκυρου πιστοποιητικού εμβολιασμού ή πιστοποιητικού νόσησης. Η είσοδος γίνεται με τη χρήση μάσκας τόσο κατά την προσέλευση όσο και κατά την διάρκεια των προβολών και σύμφωνα με τις οδηγίες του ΕΟΔΥ.
——————————————————
Το «Χώρα, Σε Βλέπω» είναι ένα πρόγραμμα για την διάσωση, ψηφιοποίηση, προβολή και μελέτη ταινιών από την πλούσια κληρονομιά του Ελληνικού Κινηματογράφου του 20ού αιώνα, στο πλαίσιο της επετείου των 200 ετών από την Ελληνική Επανάσταση, υπό την αιγίδα της Επιτροπής «Ελλάδα 2021» και κύριο χορηγό το Εθνικό Κέντρο Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας – ΕΚΟΜΕ. Επίσης χορηγοί της δράσης είναι: το Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου και το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, με την υποστήριξη της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και της Finos Film.
Υπενθυμίζεται πως το Κέντρο Δημιουργικού Ντοκιμαντέρ, εξασφάλισε για το κοινό της Καλαμάτας 14 εκλεκτές ταινίες του προγράμματος σε νέες ψηφιακές κόπιες, με αγγλικούς υπότιτλους αλλά και ελληνικούς για κωφούς και βαρήκοους θεατές.