O χορός για την τετραήμερη εργασία στην Ελλάδα μόλις άνοιξε. Τον προσεχή Αύγουστο η εταιρεία Grant Thornton θα απασχολήσει για ένα μήνα το σύνολο του προσωπικού της με τετραήμερη εργασία. Τι ακριβώς όμως σημαίνει τετραήμερη εργασία στην πράξη;
Η τετραήμερη εργασία αφορά σε 9 ή 10 ώρες ημερήσιο ωράριο και ως δυνατότητα προβλέφθηκε για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο με τον νόμο ν.4808/2021 στο άρθρο 55 παρ.2, θεωρούμενη ως σύστημα πλήρους απασχόλησης, στο πλαίσιο της διευθέτησης του χρόνου εργασίας του άρθρου 41 ν.1892/1990.
Το Newsbeast ζήτησε από τον δικηγόρο και έμπειρο καθηγητή εργατικού δικαίου Αλέξη Μητρόπουλο να μας εξηγήσει το πλαίσιο αυτής της διάταξης.
Τι σημαίνει στην ουσία «τετραήμερη εργασία»
Ο κος Μητρόπουλος περιγράφει κατ’ αρχάς τι σημαίνει στην πράξη τετραήμερη εργασία. Όπως μας λέει ο ίδιος: «Στην ουσία εφαρμόζεται ο νόμος Χατζηδάκη 4808/2021 για τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας με μονάδα αναφοράς το τρίμηνο, το εξάμηνο ή το έτος, όπως προβλέπει ο συγκεκριμένος νόμος. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι θα υπάρχουν εβδομάδες που οι εργαζόμενοι θα δουλεύουν μεγαλύτερο ωράριο και αντί για 8ώρο θα εργάζονται 9ωρο ή 10ωρο και σε μια άλλη περίοδο του έτους θα εργάζονται 7ωρο ή 6ωρο και αυτό θα συμβαίνει σε επίπεδο τρίμηνο, εξαμήνου ή έτους, όπως προανέφερα. Στο τέλος αυτής της χρονικής μονάδας αναφοράς, οι αλλαγές θα συμψηφίζονται και το τελικό ωράριο θα παραμένει το 8ωρο. Αυτό στο εργατικό δίκαιο το αποκαλούμε “διευθέτηση του χρόνου εργασίας ανάμεσα στις εβδομάδες με μεγαλύτερο ωράριο και στις εβδομάδες με μικρότερο ωράριο”».
Όπως συνεχίζει να μας εξηγεί ο κος Μητρόπουλος το υπερβάλλον ωράριο, το πέραν του 8ωρου, δεν θα αμείβεται ως υπερωρία αλλά αντ’ αυτού θα δίνεται στον εργαζόμενο μια άλλη περίοδος του έτους, ημέρα-ες ρεπό ή μεγαλύτερη άδεια. «Σε επίπεδο χρονικής μονάδας ο εργαζόμενος θα δηλώνεται ως οκτάωρος» τονίζει για άλλη μια φορά ο κος Μητρόπουλος και συμπληρώνει: «Τη συγκεκριμένη συνθήκη την αιτείται είτε ο εργαζόμενος είτε ο εργοδότης. Εφαρμόζεται μόνο αν συμφωνήσει ο εργαζόμενος. Σύμφωνα με το νόμο αν ο εργαζόμενος αρνηθεί να δουλέψει 9ώρο ή 10ώρο με μειωμένο ωράριο σε μια άλλη χρονική περίοδο η συζήτηση σταματά εκεί».
Η άποψη του κου Μητρόπουλου για την ουσία αυτής της διάταξης
Κατά τον Μητρόπουλο η συνθήκη της τετραήμερης εργασίας δεν είναι τόσο αθώα όσο φαίνεται. Όπως μας λέει ο ίδιος: «Μέχρι τώρα και για 100 και πλέον χρόνια, όταν οι εργαζόμενοι δούλευαν πάνω από το ημερήσιο ή το εβδομαδιαίο ωράριο, θεωρούσαμε και λογίζαμε αυτές τις ώρες ως υπερωρίες, οι οποίες πληρώνονταν με προσαύξηση. H υπερωρία ήταν δηλαδή εργατικό δικαίωμα. Με την εφαρμογή αυτής της διάταξης αυτό που συμβαίνει στην ουσία για εμένα αποκαλείται “απλήρωτες υπερωρίες”. Μέχρι το νόμο Χατζηδάκη υπήρχε ο νόμος Ραγκούση- Ξενογιαννακοπούλου, σκληρός νόμος και αυτός, εμπνευσμένος από δύο υπουργούς του ΠΑΣΟΚ, σημαίνοντα σήμερα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτοί ήταν και οι πρώτοι που εμπνεύστηκαν αυτή τη θεσμική βαρβαρότητα το 2010 με το νόμο 3986 αλλά επειδή τότε απαιτούσε τη συμφωνία/συναίνεση μεταξύ σωματείου και εργοδότη, η διάταξη παρέμεινε ανενεργή».
«Κανένας εργοδότης δεν ήθελε να κάνει διάλογο με τα σωματεία αλλά και κανένα σωματείο δεν αναλάμβανε την ευθύνη να διαπραγματευτεί τέτοια ζητήματα για λογαριασμό των εργαζομένων. Το ότι αυτή τη στιγμή η συζήτηση μεταφέρεται στο γήπεδο εργοδότη- εργαζόμενου και μάλιστα σε μια γενικευμένη κατάσταση επισφάλειας για τους ιδιωτικούς υπάλληλους, δεν είναι μια καλή εξέλιξη. Είναι ένα ζητούμενο δηλαδή το πως θα λειτουργήσει αυτή η διάταξη στην πράξη, αν δηλαδή ένας εργαζόμενος δεν συναινέσει, μέσα στη γκρίζα ζώνη του εργατικού δικαίου όπου επικρατεί σε μεγάλο βαθμό αυτή τη στιγμή».
Ο κος Μητρόπουλος μας έδωσε και μερικά αριθμητικά στοιχεία της μισθολογικής εικόνας που επικρατεί στον ιδιωτικό τομέα. «Τα στοιχεία που είναι αναρτημένα στη σελίδα του υπουργείου Εργασίας αλλά και του ΕΦΚΑ δείχνουν πως 1 στους 3 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, δηλαδή 770.000 εργαζόμενοι ή αλλιώς το 34, 7% των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, αμείβεται με καθαρό μισθό 398 ευρώ καθαρά (468 ευρώ μικτά). Ένα άλλο 35% είναι οι εργαζόμενοι “του κατώτατου μισθού”, δηλαδή άλλες 700.000 εργαζόμενοι οι οποίοι αμείβονται με 713 ευρώ μικτά. Στην ουσία, μόνo το 1/3 των ιδιωτικών υπαλλήλων έχουν μισθό πάνω από 700 ευρώ στην πατρίδα μας. Η ευαλωτότητα και η επισφάλεια ταλαιπωρούν τους εργαζόμενους, οι οποίοι πολλές φορές απειλούνται με ή φοβούνται την απόλυση και έτσι δέχονται συνθήκες που δεν είναι θεμιτές ή και σύμφωνες με τη νομοθεσία».
Να σημειωθεί εδώ ότι ο δικηγόρος – εργατολόγος Γιάννης Καρούζος κληθείς να σχολιάσει την παραπάνω κίνηση, ανέφερε πως κατά τον ίδιο ο θεσμός της τετραήμερης εργασίας είναι μια κίνηση θετική και προς τη σωστή κατεύθυνση η οποία δεν είχε αξιοποιηθεί ως τώρα στη χώρα μας. Ο ίδιος τόνισε πως ακόμη καλύτερο θα ήταν να υπάρχει, έστω παράλληλα, και η δυνατότητα τετραήμερης εργασίας χωρίς αυξημένο ημερήσιο ωράριο, δηλαδή μείωσης και του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, όπως γίνεται ήδη στο Βέλγιο, την Ιρλανδία και την Ισπανία.