Από τον Γιάννη Λάσκαρη
Όταν ο Σταύρος Μπένος την επομένη των σεισμών της Καλαμάτας οραματίστηκε να μοιραστεί σε κάθε σκηνή ένα τρανζίστορ ,ενώ παράλληλα είχε δημιουργήσει ραδιοφωνικό σταθμό, για να ακούγεται η φωνή των δημοτών του, είχε βάλει τα θεμέλια του όρου της διαβούλευσης, που θα μαθαίναμε πολλά χρόνια μετά, τόσο οι πολίτες αλλά κυρίως όσοι ασχοληθήκαμε με την αυτοδιοίκηση.
Με αυτό το άρθρο επέλεξα να αποχαιρετήσω τον χώρο της αυτοδιοίκησης που υπηρέτησα με σθένος. Με ένα αφιέρωμα στον Σταύρο Μπένο καθώς υπήρξε μαζί με τον Αντώνη Τρίτση οι αντιπρόσωποι της ενσυναίσθησης και του πολεοδομικού οράματος για την αναγέννηση μιας πόλης.
Ο τρόπος που υπηρέτησε την τοπική αυτοδιοίκηση ο Σταύρος Μπένος για εμένα προσωπικά ήταν πυξίδα τόσο για την κατάθεση των προγραμματικών μου δηλώσεων ως υποψήφιος δήμαρχος Μεσσήνης (2018), όσο και ως επικεφαλής παράταξης για τα επόμενα τέσσερα χρόνια.
Η πόλη της Καλαμάτας την ημέρα του μεγάλου σεισμού της 13ης Σεπτεμβρίου 1986 υπήρξε τυχερή για δυο λόγους. Τυχερή γιατί η ώρα και οι συγκυρίες είχαν βγάλει τον κόσμο σε εκδηλώσεις και γιατί είχε δήμαρχο τον Σταύρο Μπένο. Ο δεύτερος λόγος αποδείχτηκε και ο ισχυρότερος.
Η ανασυγκρότηση της Καλαμάτας άρχισε στην κυριολεξία την επομένη των σεισμών και αυτό γιατί ο δήμαρχος της, χρόνια πριν επεξεργαζόταν ένα πολεοδομικό όραμα για την πόλη του σαν να ήταν σε κατάσταση συναγερμού. Ας είχε δεχθεί άσχημες κριτικές και προπηλακισμούς, η μετέπειτα πορεία της πόλης από την ημέρα του σεισμού τον δικαίωσε καθώς ο Σταύρος Μπένος είχε διαφυλάξει την προίκα της πόλης τόσο το παραλιακό μέτωπο όσο και την αρχιτεκτονική και πολιτιστική υπόσταση της πόλης.
Είχε φροντίσει με απλά λόγια να μην χαθεί τίποτα από την ταυτότητα της πόλης ακόμη και αν γινόταν κάτι καταστροφικό και να που έγινε. Τα δύσκολα ήρθαν, αλλά για τον Σταύρο όλα έλαβαν μια περίεργη τροπή όπως θα ομολογούσαν συνοδοιπόροι του και συνεργάτες ,του στον δύσκολο αγώνα της ανασυγκρότησης. Μπόρεσε να δει τον όλεθρο σαν ευκαιρία. Εδώ τώρα συναντάμε για πρώτη φορά στην τοπική αυτοδιοίκηση και τον όρο της ενσυναίσθησης.
Ο δήμαρχος μιας κατεστραμμένης πόλης γίνεται κοινωνός των προβλημάτων απλώνει ένα πολιτιστικό δίχτυ από άκρη σε άκρη διασώζει τον αρχιτεκτονικό πλούτο περνά σε πολεοδομικά χειρουργικά εγχειρήματα και μέσα σε μια δύο θητείες παραδίδει αφού έχει συνομιλήσει με τους πολίτες μια πόλη ανθεκτική σε σεισμούς και »ανατροπές» και δεν επιτρέπει η υπερανάπτυξη να επιβάλλει αλλοιώσεις που θα στοίχιζαν στη διαχείριση των δημόσιων χώρων.
Το ανθρωποκεντρικό μοντέλο στην αυτοδιοίκηση εδώ αποκτά υπόσταση και παράλληλα ο τρόπος που αναγεννήθηκε η πόλη λειτουργεί ως διαχειριστικό μοντέλο σε διεθνές επίπεδο. Υστέρα ήρθαν οι καλές εποχές για την πόλη που μπόρεσε να διεκδικήσει ακόμη και τίτλους αλλά κυρίως να αναδεικνύεται σε κορυφαίο τουριστικό προορισμό.
Το 1986 ως δήμαρχος ο Σταύρος Μπένος έπρεπε να λάβει αποφάσεις δύσκολες και να διεκδικήσει από την κεντρική εξουσία λύσεις που δεν θα επέτρεπαν την φυγή των πολιτών και κυρίως την διάλυση των σχολικών μονάδων, καθώς τα παιδιά ήταν αυτά που στο μέλλον θα ρύθμιζαν την δημογραφική πορεία του τόπου. Κάτι που δεν γνωρίζουν πολλοί είναι πως η απόφαση του τότε υπουργού Αντώνη Τρίτση (μετά από αίτημα του Σταύρου Μπένου) για την εφαρμογή μέτρου απαγόρευσης μεταγραφών παιδιών , στην κυριολεξία ανέκοψε την τάση φυγής των οικογενειών για μεταγραφές σε άλλες πόλεις. Μπορεί να έζησα έξι ολόκληρα χρόνια σε προκάτ κατασκευές ως μαθητής γυμνασίου και λυκείου, αλλά χαίρομαι που αυτή η θυσία ήταν τόσο σημαντική για το μέλλον της πόλης μου.
Έλεγε συχνά πυκνά τότε ο Σταύρος Μπένος: ο δήμαρχος πρέπει να συμμαχεί με τα όνειρα των πολιτών και πραγματικά συμμάχησε γιατί η εν συναίσθηση υπήρξε οδηγός στα βήματα του. Για αυτό άλλωστε παρέδωσε το σημαντικότερο εργαλείο για τους πολίτες τα ΚΕΠ, από άλλη θέση αργότερα. Σήμερα που όλα «χτίζονται» μόνο με τις εντυπώσεις και τις φιέστες και για αυτό αποχωρώ από την σκηνή της αυτοδιόησης αλλά όχι από το πεδίο των μαχών για την αναγέννηση των πόλεων και της υπαίθρου, αναπολώ την εποχή που ο Σταύρος γυρνά από άκρη σε άκρη την πόλη και συνομιλεί με τους ανθρώπους της γειτονιάς και τους μαθητές , να παρκάρει το σκαραβαίο του (αν θυμάμαι καλά τι τύπο αυτοκινήτου είχε) στην παραλία και να «ξετυλίγει» τα σχέδια με τον αείμνηστο Διαμαντόπουλο για τη διάσωση του παραλιακού μετώπου.
Όχι μόνο του ανατολικού αλλά και του άλλου αυτού που κάποια ημέρα οραματίστηκα και εγώ στο δημοτικό όμως συμβούλιο της Μεσσήνης που θα έφερνε κοντά τις δύο πόλεις. Αυτά λοιπόν σήμερα η ενσυναίσθηση και ο πολεοδομικός οραματισμός και το πείσμα του Σταύρου Μπένου να μετατρέπεις τον όλεθρο σε ευκαιρία, την πολεοδομία της πόλης σε τέχνη και τη σχέση πολίτη-δήμου σε σχέση αλληλοεκτίμησης άνευ αποδοχών γιατί αλίμονο αν ο δήμαρχος μιας πόλης υποκύψει στα μικροσυμφέροντα όπως σχεδόν θα έλεγε ο Γρηγόρης ο Διαμαντόπουλος, είναι αυτά που απουσιάζουν.
Τέλος οφείλω να πω πως ασπάστηκα με πάθος την ιδέα της ολιστικής προσέγγισης που πρώτος έθεσε ο Σταύρος Μπένος με το ΔΙΑΖΩΜΑ αλλά ουσιαστικά κυοφορούσε από την διαδρομή του στην πολιτική.
Γιάννης Λάσκαρης
Συντονιστής «Αρχιτεκτονικών Διαδρομών Μεσσήνης, Επικεφαλής συνδυασμού «Επανεκκίνηση για τον Δήμο Μεσσήνης» (2019-2023)