Πρεμιέρα σήμερα για τον νέο πτωχευτικό κώδικα, κάτι που σημαίνει ότι από την μία πλευρά παύει να ισχύει η προστασία της πρώτης κατοικίας, έτσι όπως την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα και από την άλλη δίνεται μία δεύτερη ευκαιρία σε όσους αποδεδειγμένα βρίσκονται σε αδυναμία να απαλλαγούν από τα χρέη τους και να κάνουν μία νέα αρχή.
Από την άλλη πλευρά προσφέρεται η δυνατότητα για εξωδικαστικό συμβιβασμό με την πληρωμή των οφειλών έως και 240 δόσεις προς Εφορία και Ασφαλιστικά Ταμεία και έως 420 δόσεις για χρέη προς τις τράπεζες.
Μεγάλο κούρεμα οφειλών
Προβλέπεται δυνατότητα για «κούρεμα» οφειλών. Στις προσαυξήσεις της εφορίας μπορεί να φτάσει στο 85%, και στα πρόστιμα το 90%. Μπορεί να κουρευτεί και «κεφάλαιο» από το Δημόσιο αλλά όχι αν αυτό προέρχεται από ΦΠΑ ή φόρο μισθωτών υπηρεσιών. Αυτοί είναι παρακρατούμενοι φόροι και δεν υπάρχει δυνατότητα κουρέματος.
Σε ότι αφορά τις τράπεζες, υπάρχει πρόβλεψη για «κούρεμα», με το ποσοστό ωστόσο να το αποφασίζουν οι ίδιες οι τράπεζες.
«Πιο δίκαιο πλαίσιο για την πρώτη κατοικία»
Από το υπουργείο Οικονομικών χαρακτηρίζουν το νέο πτωχευτικό δίκαιο ως ένα απόλυτα δίκαιο πλαίσιο που αφενός προστατεύει όλους εκείνους που πρέπει να τύχουν προστασίας και αφετέρου κλείνει τα παράθυρα για τους επαγγελματίες μπαταχτσίδες που έβρισκαν προστασία στους κατά καιρούς νόμους για να αποφύγουν την πληρωμή των οφειλών τους, με αποκορύφωμα τον νόμο Κατσέλη που «με μία απλή ανάταση των χειρών» προσφερόταν περίοδος χάριτος επί δικαίων και αδίκων.
Από σήμερα και στο εξής οι δανειολήπτες, φυσικά πρόσωπα, επαγγελματίες και μικρές επιχειρήσεις θα έχουν δύο ευκαιρίες δύο επιλογές. Είτε να ρυθμίσουν τα χρέη τους, είτε να αντιμετωπίσουν τη ρευστοποίηση των περιουσιακών τους στοιχείων, βάσει κάποιων συγκεκριμένων κριτηρίων.
Αναφορικά με τους πλειστηριασμούς, αυτοί θα ξεκινήσουν άμεσα και θα αφορούν περιπτώσεις που ήδη έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό και θεωρούνται ώριμοι. Σε ότι αφορά πρώτη κατοικία για την οποία δεν επέλθει συμφωνία για ρύθμιση του δανείου, τότε ο πλειστηριασμός αναμένεται από τις αρχές του 2022 και μετά.
Όσοι δανειολήπτες δεν μπορούν να ρυθμίσουν το δάνειό τους, τότε το ακίνητο θα πηγαίνει στον Φορέα Απόκτησης Ακινήτων που σε πρώτη φάση θα είναι υπό τον απόλυτο δημόσιο έλεγχο. Εν συνεχεία ο μέχρι πρότινος ιδιοκτήτης θα ενοικιάζει το ακίνητο με ένα χαμηλό τίμημα και σε 12 χρόνια θα μπορεί να το επαναγοράσει.
Ποιους αφορά η ρύθμιση
Με το νέο πτωχευτικό δίκαιο, η ρύθμιση χρεών, ανάλογα τον οφειλέτη και τις οικονομικές τους δυνατότητες, θα μπορεί να φτάσει για οφειλές προς την εφορία, τους Δήμους ή τα ασφαλιστικά ταμεία δόσεις έως και τις 240 δόσεις, ενώ για τις τράπεζες τις 420 δόσεις.
Ο νέος μηχανισμός προσανατολίζεται να καλύψει μόνο εκείνους που χρωστούν ταυτόχρονα σε τράπεζες, ή άλλους χρηματοδοτικούς φορείς και στο Δημόσιο. Τα χρέη πρέπει να ξεπερνούν τα 10.000 ευρώ και να μην οφείλονται σε ένα φορέα σε ποσοστό άνω του 90%.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την υποβολή αίτησης είναι να υπάρχουν χρέη στο τραπεζικό σύστημα. Στις τράπεζες δίνεται το δικαίωμα, κατά τη διακριτική τους ευχέρεια, να κάνουν δεκτή ή να απορρίψουν μια πρόταση ρύθμισης χρεών από δανειολήπτη. Μόνο εάν οι τράπεζες, ή οι εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων αποδεχθούν μια ρύθμιση, ενεργοποιείται η διαδικασία για τη ρύθμιση και των υπόλοιπων χρεών στο Δημόσιο και τα ταμεία.
Στον μηχανισμό θα μπορούν να ενταχθούν και οφειλές που δεν είναι σε καθυστέρηση, εφόσον υπάρχει αποδεδειγμένη δυσκολία εξόφλησης και υπό την προϋπόθεση ότι έχουν υποστεί οι οφειλέτες μείωση των εισοδημάτων τους κατά 20% τουλάχιστον.
Αιτήσεις
Κάθε ενδιαφερόμενος θα μπορεί να υποβάλλει αίτηση ηλεκτρονικά μέσω της ειδικής πλατφόρμας της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους. Η διαδικασία θα πρέπει να ολοκληρώνεται το αργότερο σε δύο μήνες.
Η λύση θα δίνεται αυτοματοποιημένα με βάση ειδικό αλγόριθμο, που θα υπολογίζει την ικανότητα αποπληρωμής του οφειλέτη. Με αυτό τον τρόπο θα καθορίζεται αν η εξόφληση των χρεών προς το Δημόσιο και τα ταμεία θα γίνεται σε έως 240.
Ο οφειλέτης δεν μπορεί να επιλέξει ποια χρέη του θα ρυθμίσει με τον εξωδικαστικό μηχανισμό. Είναι υποχρεωμένος να δεχθεί μια ρύθμιση όλων των οφειλών σε τράπεζες, εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία. Όσοι έχουν ήδη ρυθμίσει δάνειά τους με τις τράπεζες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να προσφύγουν στον εξωδικαστικό μηχανισμό για να ρυθμίσουν και τα χρέη σε εφορίες και ταμεία.
Η υποβολή αίτησης για τον εξωδικαστικό μηχανισμό δεν αναστέλλει πλήρως τις διαδικασίες αναγκαστικής είσπραξης. Μπορεί να διενεργηθεί πλειστηριασμός, ο οποίος είχε προγραμματισθεί εντός 3 μηνών από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης από τον οφειλέτη καθώς και οποιαδήποτε προπαρασκευαστική διαδικαστική ενέργεια.
Η διαδικασία μπορεί να κινηθεί και αντίστροφα, δηλαδή το Δημόσιο, οι Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, ή οι χρηματοδοτικοί φορείς μπορούν να κινήσουν τη διαδικασία εξωδικαστικής ρύθμισης οφειλών, κοινοποιώντας στον οφειλέτη με ηλεκτρονική επιστολή ή με δικαστικό επιμελητή ή με συστημένη επιστολή τη σχετική αίτησή τους.
Οι διαδικασίες και τα κριτήρια
Στο πρώτο βήμα, οι ενδιαφερόμενοι θα υποβάλουν αίτηση ενδιαφέροντος, παρέχοντας εξουσιοδότηση για την άρση τραπεζικού και φορολογικού απορρήτου. Στη συνέχεια, το σύστημα θα αντλεί όλα τα στοιχεία που αφορούν σε οφειλές, εισοδήματα και περιουσιακά στοιχεία.
Στο δεύτερο βήμα, απολύτως αυτοματοποιημένα από την ηλεκτρονική πλατφόρμα του νέου Νόμου, θα παράγεται η σχετική ρύθμιση, χωρίς να απαιτείται εμπλοκή ανθρώπινου παράγοντα ή/και έγκριση οποιουδήποτε στελέχους του Δημοσίου και των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης.
Στη συνέχεια οι χρηματοδοτικοί φορείς, δύνανται να καταθέσουν πρόταση ρύθμισης προς τον οφειλέτη. Αν η πρόταση εξασφαλίσει τη συναίνεση του οφειλέτη και της απαιτούμενης πλειοψηφίας των χρηματοδοτικών φορέων, διαβιβάζεται στο Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, οι οποίοι καλούνται εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος να ελέγξουν την τήρηση των προϋποθέσεων του Νόμου και εφόσον πληρούνται τότε αυτομάτως παρέχεται η αυτόματη έγκρισή τους.
Με το νέο πλαίσιο, ακόμα και τα φυσικά πρόσωπα μπορούν να οδηγηθούν στην πτώχευση, είτε με αίτηση των πιστωτών, είτε και των ιδίων (των φυσικών προσώπων) με τη μόνη «άμυνα» που να τους απομένει, να είναι το στεγαστικό επίδομα για τα οικονομικά ευάλωτα νοικοκυριά και την μίσθωση της απωλεσθείσας κατοικίας από το Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, με την προοπτική, μετά την παρέλευση 12 ετών, να την επαναγοράσουν.
Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι οι παραπάνω τρόποι εξόφλησης υποχρεώσεων αφορούν όσους χαρακτηρίζονται ευάλωτοι (εισόδημα 7.000 – 21.000 ευρώ, ακίνητη περιουσία 120.000 – 180.000 ευρώ, κινητή περιουσία 7.000 – 21.000 ευρώ, ανάλογα με τη σύνθεση του νοικοκυριού κ.ά.). Για τους υπόλοιπους δεν υπάρχει κάποια πρόνοια, καθώς η πρώτη κατοικία, – όπως άλλωστε για τους οικονομικά ευάλωτους – αποτελεί μέρος της πτωχευτικής περιουσίας.
Βάσει του νόμου 4738/2020 σε πτώχευση κηρύσσεται ο οφειλέτης που βρίσκεται σε παύση πληρωμών. Για να «ενταχθεί» σε κατάσταση παύσης πληρωμών ένας οφειλέτης, θα πρέπει να μην καταβάλλει χρηματικές υποχρεώσεις του προς το Δημόσιο, τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης ή πιστωτικά ή χρηματοδοτικά ιδρύματα, σε ύψος τουλάχιστον 40% των συνολικών του ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεών του προς τον αντίστοιχο φορέα για περίοδο τουλάχιστον 6 μηνών, εφόσον η μη εξυπηρετούμενη υποχρέωσή του υπερβαίνει το ποσό των 30.000 ευρώ.